Enneagram
Enneagram to nauka suficka opisująca dziewięć różnych typów osobowości oraz związki między nimi. Znając swój typ oraz typ drugiej osoby możesz się dowiedzieć jak będzie wyglądał wasz związek. Na podstawie enneagramu można uświadomić sobie problemy, jakie ze względu na różnice między typami, pojawiają się w związkach intymnych, relacjach ze znajomymi, czy innymi pracownikami.
System ten zajmuje się raczej zachowaniem normalnym i wybitnie sprawnym niż patologią, systemem zwartym, stosunkowo łatwym do zrozumienia, wykorzystującym bogatą wiedzę psychologiczną. Jeśli nauczysz się określać własny typ oraz typ ważnych w twoim życiu osób, uzyskasz dostęp do licznych informacji o swoich potencjalnych relacjach z innymi ludźmi. Pojawia się więc naturalna tendencja do szufladkowania wszystkich z dziewięciu przegródkach, by móc wyobrazić sobie myśli i prawdopodobne zachowania drugiego człowieka. Chcemy każdego zaszufladkować, gdyż w ten sposób redukujemy napicie związane z tym, co nieznane, a także dlatego, że jako ludzie Zachodu mamy nieprzepartą skłonność do włączania informacji w ściśle określone kategorie, by móc czynić przewidywania oparte na związkach przyczynowo skutkowych. Enneagram nie jest jednak systemem zamkniętym. Jest modelem złożonym z wzajemnie powiązanych linii. Każdy z nas kryje w sobie potencjał wszystkich typów czy punktów, choć najsilniej związani jesteśmy z własnym. Struktura dziewięcioramiennej gwiazdy sugeruje, że każdy typ może poruszać się pomiędzy poszczególnymi punktami. Dziewięć wierzchołków Enneagraku koreluje z typologią gwiazdy współczesnej psychologii, a linie łączące typy wskazują na szczególne zależności pomiędzy nimi.Na podstawie linii łączących poszczególne punkty jesteśmy też w stanie przewidzieć, jak człowiek należący do określonego typu prawdopodobnie zmodyfikuje swoje zachowanie w zależności od warunków (stres lub sytuacja bezpieczna). Każdy punkt ma więc właściwie trzy główne aspekty: dominujący, który określa jego stosunek do świata, oraz dwa aspekty dodatkowe, które stanowią o zachowaniu w warunkach bezpieczeństwa lub stresu.
W warunkach stresu lub bezpieczeństwa zachowujemy się odmiennie, a zakres tych zmian zależy od stopnia, w jakim utożsamiamy się z problemami charakterystycznymi dla własnego typu. Są dni gdy jesteśmy na tyle przejęci sprawami ze swojej "przegródki", że nie jesteśmy w stanie na niczym innym skupić uwagi. Ilekroć koncentrujemy się wyłącznie na określonej grupie problemów, właściwych naszemu typowi, znajdujemy się niewątpliwie "w przegródce". Nie jesteśmy wolni. Kiedy umiemy uwolnić się od nękającego nas problemu, kiedy tracimy zdolność obserwacji własnego zachowania chłodnym okiem, wpadamy w potrzask nawyków i tracimy swobodę wyboru. Nie zawsze jednak rządzi nami osobowość. Często potrafimy przesunąć punkt ciężkości, tak by dostrzec inne aspekty sytuacji. W języku Enneagramu posuwamy się wtedy wzwyż w spektrum ewolucji, jesteśmy bowiem w stanie uwolnić się od nawyków ograniczających widzenie i wyjść poza granice problemów określających nasz typ.
Niezamierzoną konsekwencją określania typów może być formułowanie samospełniających się przepowiedni. Przyswoiwszy sobie typologię możemy zacząć uważać innych za karykaturalne zbiory cech właściwych danemu typowi. W ten sposób będziemy dany typ bardzo skutecznie wzmacniać. Wszyscy jesteśmy przecież ukształtowani przez sposób, w jaki inni nas traktują, i wszyscy skłonni jesteśmy wierzyć w to, co inni w nas widzą. Niezbyt często postrzegamy siebie tak, jak postrzegają nas inni i przyjmujemy cechy takie, jakie starano się w nas wytworzyć.
Dlaczego przywiązujemy taką wagę do typologii? Po co w ogóle bawić się w odkrywanie typów, skoro żaden zestaw etykietek nie jest w stanie wyeliminować ryzyka związanego z najmowaniem pracowników czy wyborem partnera? Warto to jednak robić, bo na tej podstawie można zacząć budować roboczą relację z samym sobą. Możesz liczyć na to, że doświadczenia osób tobie podobnych będą stanowiły dla ciebie drogowskaz. Możesz odkryć warunki, których spełnianie pozwoli ci się rozwijać, zamiast wciąż rozgrywać tendencje neurotyczne. Typologię warto poznać nie po to, by dostrzegać cechy osobowości innych ludzi, ale by redukować własne cierpienie.
Drugim powodem, dla którego warto ją studiować jest nabycie umiejętności rozumienia innych ludzi takimi, jakimi sami się sobie jawią, Anie takimi, jakimi my ich widzimy. Takie rozumienie innych ludzi może zwiększyć efektywność pracy grupowej, rozniecić magiczny płomyk w związkach miłosnych i pomóc rodzinom w ponownym scalaniu się. Nie można przypisać określonym typom właściwych im ról zawodowych i oczekiwać, że będą je spełniać w sposób stereotypowy. Można jednak nauczyć się postrzegać zadanie z punktu widzenia współtowarzysza pracy.
Nie można też wybrać sobie partnera, mając do dyspozycji listę pożądanych cech osobowości i liczyć na to, że wybrana osobnie ujawni mniej pożądanych cech przynależnych swojemu typowi. Trzeba pamiętać, że partner może zacząć reagować w sposób paradoksalny, psując bliskość kontaktu, gdy popadanie w stan stresu i zmieszania. Możemy wszakże założyć, że jeżeli zwrócimy baczną uwagę na sposób, w jaki każdy z typów otwiera się ku miłości, będziemy mogli zrozumieć ten odmienny punkt widzenia i dostosować do niego własne postawy.
"Enneagram. Zrozumieć siebie i innych."
Helen Palmer
Słowo Enneagram pochodzi od dwóch greckich słów: ennea (dziewięć) i grammos (punkty). Enneagram to dziewięcioramienna gwiazda, której można użyć do wykreślenia przebiegu dowolnego zdarzenia, od punktu początkowego poprzez wszystkie stadia przebiegu tego procesu w świecie materialnym. Model Enneagramu wykorzystywali początkowo mistycy suficcy do wykreślenia procesów kosmologicznych i graficznego przedstawiania ludzkiej świadomości. Legenda o powstaniu enneagramu mówi, że jego początki sięgają wiele tysięcy wstecz, do Bliskiego Wschodu, kolebki wielkich religii świata. Według enneagramu każdy człowiek ma jeden przeważający typ osobowości. Typy charakteru umiejscowione są na odpowiednich pozycjach na okręgu a między nimi występują stosowne relacje.
Enneagram stanowi część tradycji nauczania, w której problemy osobowościowe traktowane są jako wskazówki, dzięki którym uświadomić sobie możemy ukryte umiejętności. Mogą się one rozwijać, gdy rozwija się wyższa świadomość. Pełny enneagram to jeden z bardzo nielicznych modeli świadomości uwzględniających zależność między osobowością a innymi poziomami ludzkich możliwości.System ten zajmuje się raczej zachowaniem normalnym i wybitnie sprawnym niż patologią, systemem zwartym, stosunkowo łatwym do zrozumienia, wykorzystującym bogatą wiedzę psychologiczną. Jeśli nauczysz się określać własny typ oraz typ ważnych w twoim życiu osób, uzyskasz dostęp do licznych informacji o swoich potencjalnych relacjach z innymi ludźmi. Pojawia się więc naturalna tendencja do szufladkowania wszystkich z dziewięciu przegródkach, by móc wyobrazić sobie myśli i prawdopodobne zachowania drugiego człowieka. Chcemy każdego zaszufladkować, gdyż w ten sposób redukujemy napicie związane z tym, co nieznane, a także dlatego, że jako ludzie Zachodu mamy nieprzepartą skłonność do włączania informacji w ściśle określone kategorie, by móc czynić przewidywania oparte na związkach przyczynowo skutkowych. Enneagram nie jest jednak systemem zamkniętym. Jest modelem złożonym z wzajemnie powiązanych linii. Każdy z nas kryje w sobie potencjał wszystkich typów czy punktów, choć najsilniej związani jesteśmy z własnym. Struktura dziewięcioramiennej gwiazdy sugeruje, że każdy typ może poruszać się pomiędzy poszczególnymi punktami. Dziewięć wierzchołków Enneagraku koreluje z typologią gwiazdy współczesnej psychologii, a linie łączące typy wskazują na szczególne zależności pomiędzy nimi.Na podstawie linii łączących poszczególne punkty jesteśmy też w stanie przewidzieć, jak człowiek należący do określonego typu prawdopodobnie zmodyfikuje swoje zachowanie w zależności od warunków (stres lub sytuacja bezpieczna). Każdy punkt ma więc właściwie trzy główne aspekty: dominujący, który określa jego stosunek do świata, oraz dwa aspekty dodatkowe, które stanowią o zachowaniu w warunkach bezpieczeństwa lub stresu.
W warunkach stresu lub bezpieczeństwa zachowujemy się odmiennie, a zakres tych zmian zależy od stopnia, w jakim utożsamiamy się z problemami charakterystycznymi dla własnego typu. Są dni gdy jesteśmy na tyle przejęci sprawami ze swojej "przegródki", że nie jesteśmy w stanie na niczym innym skupić uwagi. Ilekroć koncentrujemy się wyłącznie na określonej grupie problemów, właściwych naszemu typowi, znajdujemy się niewątpliwie "w przegródce". Nie jesteśmy wolni. Kiedy umiemy uwolnić się od nękającego nas problemu, kiedy tracimy zdolność obserwacji własnego zachowania chłodnym okiem, wpadamy w potrzask nawyków i tracimy swobodę wyboru. Nie zawsze jednak rządzi nami osobowość. Często potrafimy przesunąć punkt ciężkości, tak by dostrzec inne aspekty sytuacji. W języku Enneagramu posuwamy się wtedy wzwyż w spektrum ewolucji, jesteśmy bowiem w stanie uwolnić się od nawyków ograniczających widzenie i wyjść poza granice problemów określających nasz typ.
Niezamierzoną konsekwencją określania typów może być formułowanie samospełniających się przepowiedni. Przyswoiwszy sobie typologię możemy zacząć uważać innych za karykaturalne zbiory cech właściwych danemu typowi. W ten sposób będziemy dany typ bardzo skutecznie wzmacniać. Wszyscy jesteśmy przecież ukształtowani przez sposób, w jaki inni nas traktują, i wszyscy skłonni jesteśmy wierzyć w to, co inni w nas widzą. Niezbyt często postrzegamy siebie tak, jak postrzegają nas inni i przyjmujemy cechy takie, jakie starano się w nas wytworzyć.
Dlaczego przywiązujemy taką wagę do typologii? Po co w ogóle bawić się w odkrywanie typów, skoro żaden zestaw etykietek nie jest w stanie wyeliminować ryzyka związanego z najmowaniem pracowników czy wyborem partnera? Warto to jednak robić, bo na tej podstawie można zacząć budować roboczą relację z samym sobą. Możesz liczyć na to, że doświadczenia osób tobie podobnych będą stanowiły dla ciebie drogowskaz. Możesz odkryć warunki, których spełnianie pozwoli ci się rozwijać, zamiast wciąż rozgrywać tendencje neurotyczne. Typologię warto poznać nie po to, by dostrzegać cechy osobowości innych ludzi, ale by redukować własne cierpienie.
Drugim powodem, dla którego warto ją studiować jest nabycie umiejętności rozumienia innych ludzi takimi, jakimi sami się sobie jawią, Anie takimi, jakimi my ich widzimy. Takie rozumienie innych ludzi może zwiększyć efektywność pracy grupowej, rozniecić magiczny płomyk w związkach miłosnych i pomóc rodzinom w ponownym scalaniu się. Nie można przypisać określonym typom właściwych im ról zawodowych i oczekiwać, że będą je spełniać w sposób stereotypowy. Można jednak nauczyć się postrzegać zadanie z punktu widzenia współtowarzysza pracy.
Nie można też wybrać sobie partnera, mając do dyspozycji listę pożądanych cech osobowości i liczyć na to, że wybrana osobnie ujawni mniej pożądanych cech przynależnych swojemu typowi. Trzeba pamiętać, że partner może zacząć reagować w sposób paradoksalny, psując bliskość kontaktu, gdy popadanie w stan stresu i zmieszania. Możemy wszakże założyć, że jeżeli zwrócimy baczną uwagę na sposób, w jaki każdy z typów otwiera się ku miłości, będziemy mogli zrozumieć ten odmienny punkt widzenia i dostosować do niego własne postawy.
"Enneagram. Zrozumieć siebie i innych."
Helen Palmer